علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی

مقدمه: کاتترگذاری ورید مرکزی (CVL) یکی از اقدامات رایج اما دردناک در بیماران بدحال بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) است. گاباپنتین، از دسته داروهای گاباپنتینوئید، یک داروی ضد تشنج و ضددرد است که به‌طور گسترده برای درمان اختلالات عصبی مختلف و درد نوروپاتیک استفاده می‌شود. این دارو به‌صورت شیمیایی از آمینواسید گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) مشتق شده است. استامینوفن (یا پاراستامول) نیز یک داروی ضددرد و ضدتب رایج است که برای کاهش دردهای خفیف تا متوسط و کنترل تب به‌کار می‌رود. هر دو دارو به‌عنوان گزینه‌هایی مناسب برای مدیریت درد ناشی از اقدامات تهاجمی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، اثربخشی مقایسه‌ای این دو دارو در کاهش درد هنگام کاتترگذاری ورید مرکزی در بخش ICU به‌طور کامل مورد ارزیابی قرار نگرفته است.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه، ۸۰ بیمار واجد شرایط بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بر اساس معیارهای ورود و عدم ورود مشخص، به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. بیماران به‌صورت تصادفی در دو گروه ۴۰ نفره شامل گروه گاباپنتین و گروه استامینوفن تقسیم شدند. گروه گاباپنتین یک دوز خوراکی ۶۰۰ میلی‌گرمی و گروه استامینوفن یک دوز ۵۰۰ میلی‌گرمی دریافت کردند. شدت درد در چندین زمان شامل قبل و بعد از مصرف دارو، هنگام انجام کاتترگذاری و پس از آن با استفاده از مقیاس آنالوگ بینایی (VAS) اندازه‌گیری شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۱۹ و با سطح معناداری 0.05>P تحلیل شدند. آزمون‌های آماری شامل آزمون t مستقل برای مقایسه میانگین نمرات درد و آزمون کای‌دو برای متغیرهای کیفی بود.

یافته‌ها: دو گروه از نظر ویژگی‌های دموگرافیک و جراحی همگن بودند (0.05P>). میانگین نمرات درد حین کاتترگذاری در گروه گاباپنتین به‌طور معناداری کمتر از گروه استامینوفن بود (3.1 در برابر 4.8، 0.001p<). همچنین، نیاز به داروهای مخدر در گروه گاباپنتین کاهش یافته بود (۲۲٪ در برابر ۴۷٪، 0.003p=). میزان رضایت بیماران از کنترل درد در گروه گاباپنتین بیشتر بود و کاهش معناداری در احساس ناراحتی ناشی از این فرایند گزارش شد.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این کارآزمایی بالینی، گاباپنتین با دوز ۶۰۰ میلی‌گرم اثربخشی بیشتری نسبت به استامینوفن با دوز ۵۰۰ میلی‌گرم در کاهش درد ناشی از کاتترگذاری ورید مرکزی در بیماران بخش مراقبت‌های ویژه داشت. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که گاباپنتین می‌تواند به‌عنوان یک داروی کمکی مؤثر در بهبود راهبردهای کنترل درد در بیماران بدحال مورد استفاده قرار گیرد و بر اهمیت تنظیم دوزهای فردی برای تسکین بهینه درد تأکید می‌شود. انجام مطالعات بیشتر برای تأیید این یافته‌ها و بهینه‌سازی پروتکل‌های کنترل درد در ICU ضروری است.