علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی

مقدمه: توان‌بخشی مبتنی بر هوش مصنوعی (AI)و رباتیک به‌عنوان رویکردهای نوین برای بهبود عملکرد حرکتی و فعالیت بدنی بیماران مبتلابه بیماری پارکینسون (PD) در سال‌های اخیر موردتوجه قرار گرفته‌اند. این فناوری‌ها توانسته‌اند با ارائه تمرینات هدفمند و شخصی‌سازی‌شده، به بهبود استقلال عملکردی و کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. این مطالعه باهدف مرور نظام‌مند شواهد موجود در مورد اثربخشی این مداخلات انجام شد.
مواد و روش‌ها :یک مرور نظام‌مند، در مطالعات کار آزمایی کنترل‌شده تصادفی و بدون محدودیت زمانی، با جستجوی کلیدواژه‌ها در عنوان، چکیده و کلیدواژه‌های مطالعات در پایگاه داده‌های علمی معتبر Embase، Web of Science،Scopus، PubMed در 7  نوامبر 2024 مورد کاوش قرار گرفت. کیفیت مطالعات با استفاده از چک‌لیست JBI[1] مورد ارزیابی قرار گرفت؛ این مطالعه طبق دستورالعمل موارد گزارش ترجیحی برای مرورهای نظام‌مند و متاآنالیز انجام شد.
یافته‌ها: از مجموع 10,012 مقاله شناسایی‌شده، 31 مطالعه معیارهای ورود را داشتند و 4 کارآزمایی کنترل‌شده تصادفی برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. مداخلات مبتنی بر رباتیک و هوش مصنوعی بهبود قابل‌توجهی در عملکرد حرکتی، تعادل و فعالیت بدنی بیماران مبتلا به پارکینسون نشان دادند. نتایج کمی نشان داد که در تمرین‌های رباتیک، استقامت (6MWT) به میزان 18 درصد افزایش یافت و امتیاز freezing of gait (FOG) تا 20 درصد کاهش پیدا کرد. ارزیابی‌های تعادل، شامل Mini-BEST و Berg Balance Scale، به ترتیب 25 درصد و 15 درصد بهبود یافتند. همچنین سرعت راه‌رفتن در گروه‌های رباتیک از 8/0متر بر ثانیه به 2/1 متر بر ثانیه افزایش یافت که عملکرد بهتری نسبت به مداخلات سنتی نشان داد. باوجود ناهمگنی در سیستم‌های رباتیک، مدت‌زمان مداخلات و ویژگی‌های شرکت‌کنندگان، 75 درصد از مطالعات بهبودهای معنادار در عملکرد حرکتی گزارش کردند، درحالی‌که 25 درصد تفاوت قابل‌توجهی مشاهده نکردند.
نتیجه‌گیری: نتایج مرور نظام‌مند نشان داد که استفاده از هوش مصنوعی و رباتیک در بیماران پارکینسون سبب بهبود عملکرد حرکتی و کیفیت زندگی بیماران پارکینسون می‌شود. با این ‌وجود، برای تعمیم‌پذیری بهتر نتایج، مطالعات آینده با حجم نمونه بزرگ‌تر، طراحی‌های جامع‌تر و پیگیری طولانی‌مدت توصیه می‌شود.