علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی

مقدمه و هدف: بحران پدیده‌ای زیست محیطی و ناگهانی و از چنان شدتی برخوردار است که برای پاسخگویی و مدیریت آن نیاز به اخذ کمک از محلی خارج از وقوع بحران است.

  بیمارستان یکی از مهم‌ترین اجزای مجموعه بهداشت و درمان  است و عملکرد آن در هماهنگی با مجموعه‌ای از عوامل دیگر منجر به تأمین سلامت جامعه  می‌گردد. در هنگام بروز بحران، به دلیل اهمیت درمان سریع، نقش بیمارستان‌ها دوچندان می‌شود. مراکز درمانی، به‌عنوان اصلی‌ترین سازمان‌های درگیر در هنگام وقوع حوادث غیرمترقبه، نیازمند وجود برنامه مدون مقابله با حوادث هستند.

مواد و روش‌ها: روش تحقیق توصیفی مقطعی (Cross-sectional descriptive)  از نوع تحلیلی کاربردی است. حجم نمونه برگرفته از جامعه آماری بیمارستان‌های ارتش شامل پنج بیمارستان و ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه و چک‌لیست بوده و با روش‌های پرسش و پاسخ و مشاهده داده‌ها جمع‌آوری گردید.

یافته‌ها: بطور کلی همه بیمارستان‌ها مکان‌هایی را برای افزایش ظرفیت پذیرش مصدومین به هنگام بحران در نظر گرفته بودند که برخی از این مکان‌ها دارای امکانات و برخی فاقد امکانات بود. تنها مخاطره‌ای که تمام بیمارستان‌ها احتمال وقوع آن را زیاد دانسته‌اند، مخاطره اورلود شدن بیمارستان در اثر وقوع جنگ و یا بروز تصادف و یا حوادث طبیعی مانند زلزله بود. همچنین کلیه بیمارستان‌های شهر تهران، وقوع زلزله را محتمل‌تر از سایر مخاطرات دانستند. در ارزیابی ایمنی عملکردی، میانگین کل حوزه 69.9%  و معادل متوسط بود. بر اساس یافته‌ها دو  بیمارستان دارای رتبه خوب، دو بیمارستان رتبه متوسط و یک بیمارستان دارای رتبه ضعیف بود.

در ارزیابی ایمنی غیر سازه‌ای میانگین کل 65% و معادل متوسط بود. بر اساس یافته‌ها، چهار  بیمارستان دارای رتبه متوسط و یک بیمارستان دارای رتبه متوسط نزدیک به ضعیف بود.

بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از آزمون آماری T-Test ، اختلاف میانگین درصد برخورداری بیمارستان‌ها در دو حوزه ایمنی عملکردی و ایمنی غیر سازه‌ای معنی دار بود. (P=./047). حوزه ایمنی عملکردی دارای میانگین بالاتری نسبت به حوزه ایمنی غیر سازه‌ای بود که علت آن می‌تواند کم هزینه بودن این حوزه نسبت به حوزه غیر سازه‌ای می‌باشد. البته اختلاف دو حوزه چشمگیر نبود.

در مجموع نتایج این مطالعه حاکی از آن است که گرچه بیمارستان‌ها در داشتن واحد مدیریت بحران و تدوین مبانی نظری وضعیت نسبتاً خوبی داشتند، اما در امر آموزش، ارزیابی، ارتباط با سایر بیمارستان‌ها و سازمان‌ها و تجهیزات سخت افزاری ، وضعیت مناسب نبود.