علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی

مقدمه: اشعه ایکس در تصویربرداری پزشکی نقش مهمی دارد، اما پرتوگیری می‌تواند خطراتی را نیز به همراه داشته باشد. بنابراین، کنترل کیفیت دستگاه‌های رادیولوژی تشخیصی بسیار حیاتی است و با اعمال برنامه‌های کنترل کیفیت، می‌توان دوز دریافتی بیماران را ضمن حفظ کیفیت تصاویر کاهش داد.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر در بخش های تصویربرداری بیمارستان های امام رضا (ع)، ولیعصر (عج) و رازی شهر بیرجند انجام شد و هفت آزمون کنترل کیفی شامل توانایی تولید مجدد اکسپوژر، صحت ولتاژ، صحت زمان، خطی بودن خروجی نسبت به  mA و خطی بودن خروجی نسبت به S، اندازه گیری لایه نیم جذب و تطابق میدان نوری و پرتوی مطابق با استانداردهای سازمان انرژی اتمی ایران انجام شد. این آزمو نها بیشترین تأثیر را بر دوز بیماران دارند.

یافته ها : حداقل و حداکثر خطای kVp به ترتیب مربوط به اتاق 1 و 3 (اورژانس) بیمارستان امام رضا (ع) بود و در تمامی دستگاه‌­های مورد مطالعه درصد خطا در ولتاژهای مورد بررسی کمتر از  5% بود. همه دستگاه­‌ها در آزمون‌­های تکرارپذیری خروجی و خطی بودن خروجی نسبت به mA و زمان و مقدار ضخامت لایه نیم جذب (HVL ) مورد پذیرش واقع شدند. در آزمون بررسی صحت زمان تابش خطای مشاهده شده برای زمان های 3/2 و 5 میلی ثانیه در دستگاه اورژانس بیمارستان امام رضا (ع) بالاتر از معیار پذیرش بود که نیاز به اصلاح دارد. خوشبختانه در اکثر دستگاه های مورد مطالعه مقدار عدم انطباق میدان های نوری و پرتوی کمتر از معیار پذیرش بوده و تنها در یک دستگاه نیاز به اصلاح داشت.
بحث و نتیجه گیری: عدم کنترل کیفیت دستگاه‌های تصویربرداری پزشکی می تواند منجر به تکرار پرتودهی گردد که هم دوز بیمار و هم هزینه های بخش را افزایش داده و بطور بالقوه باعث کاهش رضایت بیمار شود.  تایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اکثر دستگاه های رادیوگرافی تشخیصی نصب شده در بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از نظر کنترل کیفی شرایط مناسبی دارند.