علوم پیراپزشکی و بهداشت نظامی

مقدمه: تغییرات اپی­ژنتیک و از آن جمله متیلاسیون DNA در ناحیه پروموتور ژن‌های سرکوبگر تومور به عنوان یکی از مهم‌ترین مکانیسم­های ایجاد بدخیمی­های خونی مطرح است. امروزه استفاده از مواد طبیعی که دارای اثر هایپومتیلاسیون بر DNA می­باشند مورد توجه فراوان قرار گرفته است. Harmine یکی از آلکالوئیدهای مشتق از گیاه اسپند است که دارای خاصیت هیپومتیله کنندگی و ضدتکثیری بر روی رده ­های سلولی لوسمیک می­باشد. از آنجائی که ژن‌های P16 و DAPK بعنوان ژن‌های سرکوبگر تومور در برخی بدخیمی­های خونی بصورت هایپرمتیله می­باشند، لذا در این مطالعه تأثیر آلکالوئید گیاهی Harmine بر تکثیر رده سلولی  HL60 و بیان این دو ژن در این رده سلولی بررسی شد تا گامی در جهت روشن شدن مکانیسم اثر این داروی گیاهی و استفاده از مواد طبیعی در درمان سرطان­های خون برداشته شود.

مواد و روش‌ها: رده سلولی لوسمیک  HL-60 در فلاسک حاوی محیط کشت RPMI، سرم جنینی گوساله، پنی‌سیلین و استرپتومایسین در دمای 37 درجه و دی اکسید کربن 5 درصد به مدت 5 روز کشت داده شد. تأثیر غلظت­های مختلف Harmine  بر تکثیر سلولی در مقایسه با 5-azacytidine به روش دستی و با استفاده از لام نئوبار و رنگ تریپان بلو در ساعات مختلف 24 ساعت ، 48 ساعت و 72 ساعت تعیین گردید. بیان ژن‌های P16 و DAPK پس از ساخت cDNA و طراحی پرایمرهای اختصاصی در سایت NCBI، با روش Real-time PCR بررسی شد. آنالیز آماری داده­ها با نرم افزار SPSS انجام گرفت.

یافته ­ها: نتایج بدست آمده نشان داد که Harmine در تمامی غلظت­ها موجب کاهش تکثیر سلولی می‌شود. بطوری که Harmine در غلظت­های g/mlµ 25.6 و 102.4 و پس از 72 ساعت ، تکثیر سلولی را در مقایسه با نمونه کنترل به ترتیب به میزان50 و 78 درصد  کاهش داد (p<0.001). همچنین Harmine موجب افزایش بیانDAPK  می‌شود اما این افزایش به لحاظ آماری فقط در غلظت g/mlµ 102.4 و فقط در مورد DAPK  معنی دار است (p<0.005).

بحث و نتیجه­ گیری: نتایج این مطالعه نشان داد کهHarmine  دارای خاصیت ضدتکثیری وابسته به دوز و زمان بر روی رده سلولی لوسمیکHL60 است. همچنین Harmine موجب افزایش بیانDAPK  می‌شود که این مسئله با توجه به نتایج دیگر مطالعات می­تواند ناشی از هایپومتیله شدن پروموتور این ژن باشد. مطالعات بیشتر جهت روشن­تر شدن مکانیسم اثر Harmine بر سلول‌های سرطانی لازم است.