مقدمه: سرطان ریه شایعترین و کشنده ترین سرطان در اکثر کشورهای دنیا می باشد. مهمترین مشکل در رابطه با این سرطان در ایران، عدم وجود آمار دقیق و مشخص از میزان شیوع و مرگ و میر ناشی از آن می باشد. نتایج گزارش کشوری ثبت موارد سرطانی سال 88 ، نرخ شیوع پایینی از سرطان ریه در ایران را نشان می دهد. آمار ارایه شده در این گزارش اشتباه و به دور از واقعیت می باشد. مطالعات تخمینی و چند مطالعه معتبر دیگر، همه نرخ شیوع بالایی از سرطان ریه در ایران را نشان می دهند. بنا به توصیه اخیر سازمانهای بین المللی از جمله سازمان سرطان آمریکا ( ACS )، کالج رادیولوژی آمریکا ( ACR ) و سازمان بین المللی سرطان ریه ( IASLC ) در سال 2013 ، غربالگری سالانه افراد دارای ریسک فاکتور بالا با روش سی تی دوز پایین ( LDCT ) موثرترین روش در پیشگیری از مرگ و میر ناشی از سرطان ریه است. قبل از اجرای این برنامه در کشور بایستی هزینه بهره وری اجرای این طرح در کشور بررسی شود.
مواد و رو شها: با توجه به اینکه مهم ترین مزیت اجرای غربالگری افزایش تعداد تشخیصهای زودهنگام در سرطان ریه بوده و این موضوع مبنای اصلی محاسبه هزینه بهره وری در کشورهای مختلف است از این رو، برای تخمین هزینه بهره وری اجرای پروژه، با استفاده از داده های موجود در کشور و با توجه به نتایج پروژه های مهم صورت گرفته در آمریکا و هلند، (پروژه ملی NLST در آمریکا و پروژه ملی NELSON در هلند) میزان افزایش تعداد تشخیصهای زودهنگام در کشور برآورد شده و با نتایج مطالعات معتبر جهانی مقایسه شده است.
نتایج: تحلیلهای ما در داخل کشور نشان می دهد که اجرای غربالگری در کشور باعث افزایش تعداد تشخیصهای زودهنگام به میزان 500% خواهد شد. این در حالی است که میزان تشخیصهای زودهنگام در پروژه NLST حدود 200 % افزایش یافته بود. لذا برآورد می شود که اجرای این پروژه در کشور ایران بیشتر از کشورهای آمریکایی و اروپایی بهره وری خواهد داشت.
بحث و نتیجه گیری: سرطان ریه در ایران یکی از شایع ترین سرطانهای کشور بوده و غربالگری سرطان ریه می تواند سالانه جان هزاران نفر از هموطنان ما را نجات دهد. متاسفانه هیچ برنامه ای برای پیاده سازی و اجرای غربالگری در حال حاضر در کشور وجود ندارد. به نظر می رسد آمار نادرست اعلام شده توسط مرکز ثبت سرطان کشور در سال 88 ، که نرخ شیوع پایینی از این سرطان را نشان می دهد، مبنای این تصمیم گیری مسئولان مربوطه باشد. مصرف بالای سیگار، آلودگی هوا در کلان شهرها، و حرکت میانگین سنی جامعه به سمت کهنسالی همه زنگ خطر جدی برای افزایش بیش از پیش این سرطان در کشور است. غربالگری سرطان ریه با تصویر برداری سی تی اسکن دوز پایین به عنوان موثرترین روش برای کنترل و پیشگیری از مرگ و میر ناشی از این سرطان در کشور می باشد که می بایست مورد توجه جدی توسط مسئولان مربوطه قرار گیرد.