مقدمه: جدا سازی ذرات بر اساس میدان مغناطیسی یکی از روش‌های بسیار آسان، سریع، ارزان و با بازده بالا می‌باشد. کاربرد این روش جداسازی، در حیطه علوم آزمایشگاهی و تحقیقاتی، کمک شایانی به کیفیت مطالعات و محاسبات مربوطه می‌نماید.

مواد و روش‌ها: در طرح حاضر، دستگاهی با کیفیت و ارزان جهت استفاده آسان در آزمایشگاه‌های تشخیصی و تحقیقاتی علوم پزشکی و شیمی طراحی و تهیه گردید. این دستگاه شامل بدنه اصلی از جنس فایبرگلاس است که دو آهن‌ربای قوی در آن تعبیه شده است. شکاف‌هایی جهت قراردادن 14 ظرف نمونه با اندازه و اشکال متنوع از جمله سرنگ‌های تزریق دارو با ظرفیت حدود 2 تا 20 میلی لیتر در هر ظرف در گرداگرد و مابین آهن‌رباها ایجاد گردیده و با به‌کارگیری میدان مغناطیسی در حدود 5/1 تسلا، امکان جداسازی، تغلیظ و تخلیص مواد و نیز تشخیص و مطالعه برهم کنش‌های بیوملکولی و سلولی فراهم گردیده است. جهت افزایش کارایی و انتخابی بودن جداسازی در غلظت‌های بسیار پایین نمونه، گلوله‌های آهنی با روکشی از جنس پلی استر که واکنش پذیری ناچیزی با مایعات بیولوژیکی دارد، طراحی و تهیه گردید.

یافته­ها: جهت بررسی کارایی و اثبات خنثی بودن روکش وزن معینی از ماده روکش، در شرایط معین در مجاورت حلال‌های معمول قرار داده شد و ماده روکش از نظر تغییرات وزنی مورد بررسی قرار گرفت. کاهش یا افزایش وزن و تغییر حالت در ماده روکش در شرایط آزمایش مشاهده نگردید. آزمایش TLC برای تعیین احتمال نشت مواد از روکش به محیط مایع، عدم ورود مواد روکش به محیط آزمایش را اثبات نمود. جهت بررسی کارایی جداسازی نانوذره­ای، غلظت‌های بسیار پایین نانوذرات مغناطیسی در دفعات مکرر با دستگاه مورد جداسازی قرارگرفته و با اندازه گیری وزن تجمعی نانوذرات جداشده، دقت جداسازی مورد تأیید قرار گرفت. کارایی جداسازی سلولی دستگاه با جداسازی لنفوسیت‌ها از منوسیت‌ها در خون محیطی با استفاده از نانوذرات سوپر پارامغناطیسی آهن کونژوگه شده با آنتی بادی ضد CD14 انجام و صحت عملیات با شناسایی لنفوسیت‌ها و زنده ماندن سلول‌ها با روش تریپان بلو تعیین و اثبات گردید.

بحث و نتیجه گیری: بر اساس آزمایشات انجام شده و نتایج حاصله، دستگاه ساخته شده کارایی بالایی را در جداسازی انواع ذرات مغناطیسی شده از محیط مایع دارا می‌باشد که همراه با سادگی و ارزان بودن، کاربردهای متنوعی را نیز معرفی می‌نماید.